Прыказкі і прымаўкі Жыткаўшчыны. Прыказка без хлеба няма
Прыказкі і прымаўкі пра зіму. ДУА "Шкуратоўскi дзіцячы сад"
Дата: 19 декабря 2015 в 22:53, Обновлено 11 ноября 2016 в 22:19
- Жнівень збірае, ды вось зіма усё праядае.
- Больш снегу — больш хлеба.
- Вялікі іней зімой - лета выдасца цяжкае для здароўя.
- Хуткая адліга - летам дажджоў не чакай.
- У Крещенье мяцеліца - будзе і на Вялікдзень мяцеліца.
- У Крещенье палонку поўная — чакай вялікі разліў.
- У Каляды на ганку, сядзець у Вялікдзень ля печкі.
- У цёплай зімовай кажушку і маразы як жарт.
- У зімовы холад-кожны малады.
- У пачатку зімы ішоў моцны снег, у пачатку лета пойдзе моцны дождж.
- Вераб'і дружна цвыркаюць - гэта да цяпла.
- Вароны і галкі садзяцца на поўдзень дзюбамі - да цяпла, на поўнач - да холаду.
- Завірухі ды завеі ды да лютага наляцелі.
- Дзе прыйдзецца зімаваць, там і на печы ляжаць.
- Рыхтуй сані летам, а калёсы зімой.
- Гром зімой — чакай моцныя холаду.
- Дзень цемны, ды ноч светлая (зімою).
- Доўгія ледзяшы ў канцы лютага — да доўгай вясны.
- Днём быў моцны мароз, а да вечара пацяплела — чакай доўгую сцюжу.
- Дым з трубы слупом — да халадоў.
- Калі вялікі іней на дрэвах вісіць гладка, лета будзе урадлівым, з добрай надвор'ем.
- Калі ў пачатку зімы быў моцны снег, то ў пачатку лета будзе моцны дождж.
- Калі да вечара першага лютага на небе шмат зорак, то зіма яшчэ доўга стаяць.
- Калі зімой завірухі - летам непагадзь.
- Калі зімой суха і холадна, то і летам будзе суха і горача.
- Калі зімой цёпла - летам будзе холадна.
- Калі зімою завірухі, то летам чакай непагадзь.
- Калі зімою іней - то летам раса.
- Калі зімой суха і холадна, летам суха і горача.
- Калі зімой цёпла - летам холадна.
- Калі зімою шуміць лес - чакай адлігі.
- Калі вокны пачынаюць пацець пры падвойных рамах - да ўзмацнення марозу.
- Калі снег выпадае, калі ліст з дрэва не спадае, то зіма будзе лютай.
- Калі снег дробны і не хутка сыходзіць, будзе дажджлівы год.
- Калі шчыльны снег і мокры, будзе дажджлівае, урожайное лета.
- Калі снег сухі і лёгкі, то будзе сухое лета.
- Зіма - не лета, апранутая ў футра.
- Зіма без снегу, ведаць лета без хлеба.
- Зіма без снегу — не бываць і хлебу.
- Зіма брыдзе панурыўшы галаву, а лета бяжыць подскакам.
- Зіма ў адну ноч надоўга становіцца.
- Зіма ўсё знойдзе, што лета празапас адклала.
- Зіма лета палохае, ды ведай сабе растае.
- Зіма лодыря марозіць.
- Зіма марозная - лета спякотнае.
- Зіма ноччу ў двор на дыбачках крадзецца.
- Зіма гарэзаваць не толькі ў лесе, а ў нас на носе.
- Зіма снежная - чакай лета дажджлівае.
- Зіма халодная - чакай лета цёплае.
- Зімы ды лета ніяк саюзу няма.
- Зімовае сонца што мачыха: усім свеціць, ды толькі зусім не грэе.
- Зімовыя завірухі прынясуць летні непагадзь.
- Зімовы дзянёк з вераб'іны скок.
- Зімовы снег глыбокі - летам хлеб высокі.
- Зімой завірухі, а летам непагадзь.
- Зімой дзень цемны, ды ноч светлая.
- Зімой лес шуміць да хуткай адлігі.
- Зімой месяц дагары ражкамі - быць марозу.
- Зімой шмат шаці - будзе улетку шмат расы.
- Зімой сабакі валяюцца - чакай мяцеліца.
- Зімой сонца толькі скрозь слёзы-то і смяецца.
- Зімой суха і холадна - летам суха і горача.
- Зімой цёплы кажух кожнаму молодцу люб.
- Зімою кольца вакол сонца - да непагадзі.
- Шэрань - прадвеснік снегу.
- Шэрань на Міколу — да ўраджаю на наступны год.
- Як у лютым гукнецца, так увосень адгукнецца.
- Якая Аксіння, такая і вясна.
- Якое надвор'е на Стрэчанне, такая і вясна.
- Калі зіма здарыцца летам, а лета — зімою, добрых хлябоў не чакай.
- Калі ў снежні частыя вятры, то ў сакавіку і красавіку на двары будзе золь.
- Калі ў пачатку лютага надвор'е ясная — вясна будзе ранняй.
- Калі Дзмітрыеў дзень па снезе, то і Вялікдзень па снегу.
- Калі зіма на Николин день дарогу замятае, дарозе не стаяць.
- Калі на Міхайлаў дзень закует, то на Міколу раскует.
- Калі ноччу быў іней, то днём снегу не будзе.
- Кот на печы - да сьцюжы, а котка на падлозе - да цяпла.
- Чырвоны агонь у печы, і дровы гараць з трэскам — да маразоў.
- Крещенье на поўны месяц — быць вялікай вадзе.
- Куржевина на дрэвах — да ўраджаю.
- Лёд пачарнеў, лес шуміць - чакай адлігі.
- Лёд моцна трашчыць - будзе мароз.
- Летам лыжкай, а зімой запалкай (малако).
- Летам праляжыш, зімой з торбай пабяжыш.
- Шмат снегу - шмат хлеба.
- Мароз і жалеза ірве і на ляту птушку б'е.
- На Богаяўленне дзень цёплы — хлеб будзе цёмны (густы).
- На Введенье здараецца і тоўстае леденье.
- На Рыгора іней на стагах — да мокрым снезе.
- На Еўдакію курыца нап'ецца — вясна будзе цёплай.
- На Яфрэма вецер — да сырога годзе.
- На Крещенье снег шматкамі — да ўраджаю, ясны дзень — да неурожаю.
- На Міколу зіма з цвіком ходзіць.
- На Стрэчанне капель — ураджай на пшаніцу.
- На Стрэчанне кафтан з футрам сустрэліся.
- На Стрэчанне сняжок — вясной дожжок.
- На Стрэчанне раніцай снег — да ўраджаю ранніх хлябоў; калі апоўдні — сярэдніх, калі да вечара — позняй.
- На Стрэчанне ушлый цыган футра прадае.
- На Трыфана зорак у небе шмат — да позняй вясны.
- Не было сапраўднай зімы — не будзе нам і лета жаданага.
- Не той снег, што мяце, ды той, што зверху ідзе.
- Новы год — да вясны паварот.
- Ноччу іней - днём снег не выпадзе.
- Аблокі плывуць нізка — чакай люты мароз.
- Аблокі ідуць супраць ветра — быць снезе.
- Адкуль вецер у дзень Спірыдона—сонцавароты, адтуль ён будзе дзьмуць да раўнадзенства.
- Першыя маразы нікольскага, за імі — калядныя, калядныя, афанасьевские, грамнічныя, власьевские і благовещенские.
- Першы трывалы снег падае ў ночы, денный снег не ляжыць.
- Першы снег у снежні шчыльны, мокры і цяжкі — быць вільготным лета, а сухі і лёгкі — быць і лета суху.
- Першы снег за сорак дзён да зімы выпадае.
- Перад холадам зіма яркая.
- Дрэнныя зімовыя дарогі — чакай урожайное лета.
- Пасля вялікага ўраджаю бывае і зіма строгая.
- Прыйдзе Варвара — заварварят маразы.
- Пралье Уласаў масла на дарогі — зіме пара дадому.
- Моцна блішчаць зімою зоркі - да марозу.
- Колькі гадоў, колькі зім не видались.
- Снег глыбокі - хлеб добры.
- Снег ідзе шматкамі — да добрага ўраджаю.
- Снягір пад акном зімой зачирикает - чакай адлігі.
- Снежная зіма прадвесціць добры рост траў.
- Снежныя шматкі буйныя - будзе адліга.
- Снежны буран днём прадвесціць мароз ноччу.
- Сухі снежань абяцае суш вясной і летам.
- Цёплы снежань — да зацяжной зімы, а таксама позняй і халоднай вясны.
- Цёплы люты падманлівы: вясна будзе халодная, з замаразкамі.
- Трашчыць Варюха, беражы ад марозу нос ды вуха.
- Туманны круг каля сонца, роўна як і разарваны круг каля месяца — чакай завеі.
- Туманы ў лютым звычайна прадказваюць дажджлівы год.
- Хвалі зіму толькі пасля Ніколін дня.
- Халодныя паўночныя вятры ў лютым — гэта да ўраджаю.
- Добра сонейка: летам спячэ, а зімой не сагрэе.
- Я б зімою з'еў грыбок, ды вось балюча снег глыбокі.
- Ясныя дні у Калядную тыдзень да добрага ўраджаю.
ds-shkuraty.schools.by
Прыказкі і прымаўкі. Средняя школа № 55 г.Гомеля
Прыказкі і прымаўкі — своеасаблівая энцыклапедыя жыцця народа ў розныя гістарычныя эпохі.
Прыказка — гэта агульнавядомае кароткае выслоўе з павучальным сэнсам. Прымаўка — агульнавядомы ўстойлівы выраз, звычайна вобразны, які адрозніваецца ад прыказкі тым, што не з'яўляецца скончаным суджэннем і звычайна не мае павучальнага зместу.
У афарыстычнай творчасці беларускага народа прыказкі і прымаўкі карыстаюцца найбольшай папулярнасцю. Яны ярка адлюстроўвалі маральна-этнічныя і эстэтычныя ідэалы, погляд на працу, жыццёвы вопыт, народную мудрасць увогуле. У некаторых з іх адбіліся язычніцкія ўяўленні.
Пра час
Дарагое яечка да Вялікадня. Дорога ложка к обеду.
Гуляй, гуляй, ды дзела не кідай. Делу время – потехе час.
Пакуль жаніцца, загаіцца = Пакуль шлюб браць — нічога не знаць. До свадьбы заживет.
Пра працу
Любіш паганяць – любі і каня гадаваць. Любишь кататься – люби и саночки возить.
Дзе кухарак шэсць, там няма чаго есць. У семи нянек дитя без глаза.
Хто дбае, той мае = Гаспадарка — клапатарка = Хто полю годзіць, у таго жыта родзіць = Дзе гаспадар ходзіць, там ніўка родзіць = Пільнуй гаспадаркі — будуць у гаршку скваркі. Доход не живет без хлопот.
Скончыў работу — гуляй у ахвоту = Перш папрацуй, а тады й патанцуй = Службу справіў — і гуляй. Сделал дело — гуляй смело.
Ляжачыя і грошы ржавеюць = Пад ляжачы камень вада не бяжыць(не падплыве). Под лежачий камень и вода не течет.
Пра словы і мову
Конь вырвецца — здагоніш, а слова вырвецца — не зловіш = Выказанага слова да губы не вернеш = Са свайго языка спусціш — на чужым не зловіш = Слова як птушка: выпусціў — не вернеш = Сказанае слова за хвост не зловіш = Сліны не падымеш, а слова не вернеш. Слово не воробей: вылетит — не поймаешь.
Слова — вецер, а пісьмо — грунт = Што напісана пяром, не выйме і сякера. Что написано пером, того не вырубишь топором.
На ўзвей (вей) ветру пускаць = На звей (вей, узві, збой) вецер гаварыць. Бросать (слова) на ветер.
Слова не пазычае = Спрытны на язык = На кожнае слова адказ гатовы. За словом в карман не лезет.
Дробным макам рассыпацца = Языком слаць = Словамі як пер’ем слаць. Рассыпаться бисером (мелким бесом).
Гаварыў бы па-польску, ды язык конскі, гаварыў бы па-англійску, ды язык слізкі.
Будзем мове вучыцца, пакуль смерць не лучыцца.
Прымаўкі ды прыказкі — роднай мовы прывязкі.
Усяму пачатак — родная мова.
Хто забыў сваіх продкаў — сябе губляе, хто забыў сваю мову — усё згубіў.
Пра дом і сям'ю
Добра на Доне, ды лепей у сваім доме. В гостях хорошо,а дома лучше.
Няма роду без выроду = У балоце не без чорта, а ў роду не без выроду = У кожнай чарадзе авечку з матыліцамі знойдзеш = І на здаровай яблыні гнілы яблык знойдзецца = І ў добрай сям’і вырадак бывае = Няма лесу без воўка, а сяла без злодзея. В семье не без урода.
Сямейка малая — (усім) работы хапае = Гурт невялічкі — гуляць няма звычкі = Былі бы мы сямёра, змаглі б усё ўчора. Дом невелик — гулять не велит.
Якое карэнне, такое і насенне = Які куст, такі і парастак = Які род, такі й плод. Каково семя, таково и племя.
Пра каханне
Без сонейка свету не быць, без мілага нельга жыць = Цяжка ўздыханне — далёка каханне. Не мил свет, когда милого нет.
Не прыгожая прыгожа, а каханая прыгожа = Не тое хораша, што хораша, але тое, што каму даспадобы. Не по хорошу мил, а по милу хорош.
Хоць у будане жыць, абы з каханым быць — Хоць пад лаўкаю сядзець, абы на харошага глядзець = Хоць без хлеба пасяджу, але ж на любага пагляджу = Хоць у адной лёлі (сарочцы), абы па любові. С милым рай и в шалаше.
Пра розум і веды
За дурной галавой нагам неспакой (бяда, гора) = За дурною галавою і нагам няма спакою = Скупы двойчы плоціць, а дурны двойчы ходзіць = Галава нагам зладзей. Бестолковая голова ногам покоя не даёт.
Свой розум мець = Сваім одумам (сваім розумам) жыць. Жить своим умом.
Без мукі няма навукі. Цяжка ў школе, дык лёгка ў полі. Тяжело в учении, легко в бою.
Век жыві — век вучыся. Век живи — век учись.
За багацце розуму не купіш. = Розум не купіш — у галаву не ўльеш.
Хто без навукі, той як бязрукі.
Пра багацце
Багаты Хадот: сабака ды кот = У вераб’я багатая сям’я: у кожнага верабейкі па тры капейкі. Богатому черти деньги куют.
Багатыр дзівіцца, чым худак жывіцца = Багаты дзівіцца, чым бедны жывіцца, а бедны смяецца, дзе ў багатага дзяецца = Багаты не ведае, чым бедны абедае. Богач удивляется, чем голь пробавляется.
Бог не цяля, бачыць (пазнае) круцяля = Бог не Мікітка, павыламіць лыткі = Бог бачыць з неба, што каму трэба = Бог ведае, хто што робіць і хто як абедае = Бог не гуляе, шмат палатна мае ды багатым торбы нагатаўляе. Бог видит, кто кого обидит.
Даў Бог дурню хлеба, ды той не ўмеў спажыць як трэба = Што Бог ні даў, усё ўторбу = І Халімон танцуе, калі яму шанцуе = Калі папу ўдаецца, то і пападдзя смяецца. Бог даёт — и дурак берёт.
Не будзь ласы на чужыя каўбасы. На чужой каравай рот не разевай.
Хто чужога жадае, часта сваё пакладае = Не ганіся за чужым, не трэба будзе плаціць сваім = Чужое ўзяць — сваё згубіць = Не бяры чужога: аддасі сваё = Ты па чужое, а чорт па тваё. Кто чужого желает, скоро своё потеряет.
Быў бы хлеб, а мышы збягуцца = Абы хлеб быў, а нахлебнікі будуць = Абы было ў торбе, то з’ем і на горбе = На воўну авец знойдзецца й кравец = Абы падла — вароны назлятаюцца = Быў бы куст, а варона знойдзецца = Абы тавар — купец будзе. Был бы хлеб, а зубы сыщутся.
Быў бы араты, будзе й прыганяты = Былі б дурні, а паны знойдуцца = Абы спіна — пуга знойдзецца = Быў бы азадак, а лазы хопіць = Быў бы лоб, а горб будзе. Была бы шея, а ярмо найдётся.
Пра сяброў
Чалавек без сяброў, што печ без дроў = Няма грошай — не бяда, як сяброў грамада = Лепш сто сяброў, чым сто рублёў. Не имей сто рублей, а имей сто друзей.
Пра ворагаў
Не будзь горкі — праклянуць, не будзь салодкі — пракаўтнуць = Будзешь горкі — праплююць, а салодкі — праглынуць = Не будзь салодкі, бо пераліжуць; не будзь горкі, бо пераплююць. Будешь сладок — живьём проглотят, будешь горек — проклянут.
Пра Бога
Бог не папусціць, свіння не ўкусіць = Калі Бог не дасць смерці, дык невозьмуць і чэрці = Як Бог дапусціць, то й святыя не абароняць. Бог не выдаст, свинья не съест.
Ведаў Бог, што не даў свінні рог = Не дай Бог свінні рог = Бачыў Бог, што не даў свінні рог, бо ўвесь свет спарола б. Бодливой корове Бог рог не даёт.
Скажы дурному паклоны біць, то ён і лоб паб’е = Дурань і мяла зломіць = Разумны работу зробіць, а дурань і мяла зломіць = Дай дурню брытву, то ён зарэжацца = Не хадзіў шалудзька Богу маліцца, а як пайшоў, дык і лоб разбіў = Дурань і молячыся лоб паб’е. Заставь дурака Богу молиться — он и лоб расшибёт.
Божа памажы, але й сам падбяжы (але і сам не ляжы) = Памажы Божа, але й ты не ляжы, нябожа = На Бога спадзявайся, але і сам старайся = Працуй, нябожа, то і Бог паможа = Чакай збавення з неба, а тым часам хлеба трэба. На Бога надейся, а сам не плошай.
Пра поспех
Прыйдзе, тата, і наша свята = Будзе і на вашай вуліцы кірмаш = Будзе і на маім рынку торг (кірмаш). Будет и на нашей улице праздник.
Загляне сонца і ў наша ваконца = Калісь засвеціць сонца і ў наша ваконца = І наша сонца ўвойдзе ў ваконца = Прыйдзе тая нядзеля, што будзе й маё вяселле = Калісьці й наш Бог праспіцца. Будет и наше время.
І сена цэлае, і козы сытыя. И волки сыты, и козы целы.
Пра слова і мову
Ласкавае слова лепш за мяккія пірагі.
Лепш крышку зрабіць, чым багата нагаварыць.
Лёгка сказаць, ды далёка дыбаць.
Мая зязюля, але не так кукуе.
Меней гавары- болей пачуеш.
Многа гаворана, ды мала сказана.
Мякка сцеле- мулка спаць.
На чужы рот гузіка не нашыеш.
Не бойся сварлівага, а бойся маўклівага.
Не той сябар, хто мёдам мажа, а той, хто праўду кажа.
Няма тае хусты, каб завязаць людзям вусны.
Парожняя бочка звініць .а поўная маўчыць.
Пляце праз дзявятае ў пятае.
Праўду сказаць – ворага нажываць.
Прымаўкі ды прыказкі- роднай мовы прывязкі.
Рана загоіцца, а злое слова- ніколі.
Расказалі пра вераб’я, а прыкажуць пра жураўля.
55gomel.schools.by
Сценарий мероприятия
ЭТАПЫ ПАДРЫХТОЎКІ:
1. Выбар фармуляванне і абмеркаванне тэмы.
2. Вызначэнне асноўных накірункаў падрыхтоўкі.
3. Усведамленне непарыўнай сувязі розных пакаленняў.
4. Стварэнне груп і размеркаванне абавязкаў.
5. Стварэнне банка ідэй:
- прасачыць гісторыю з'яўлення і змянення беларускай нацыянальнай кухні;
- пазнаеміцца з тэхналогіяй прыгатавання найбольш распаўсюджаных беларускіх страў;
- пазнаеміцца з падрабязнымі апісаннямі звычаяў і традыцый, у якіх есць інфармацыя пра беларускія нацыянальныя стравы;
- пазнаеміцца з творамі беларускіх аўтараў, якія ўслаўлялі стравы беларускай кухні і гасціннасць нашага беларускага народа;
- зрабіць падборку прыказак і прымавак, у якіх народ адлюстраваў свае адносіны да ежы;
- наведаць сучасныя пункты грамадскага харчавання і пацікавіцца, якія справы беларускай нацыянальнай кухні яны гатуюць;
- падрыхтаваць гістарычную даведку аб стравах нашых продкаў.
Вядучы 1:
Мой край, мой рай бульбянажытны!
Зеленадолы, залаты!
Як спеў матулі -старажытны,
Як песня любай-малады!
Якіх ты меў на зайздрасць светуІ цесляроў, і маляроў,
І летапісцаў, і паэтаў,
І музыкантаў-дудароў!
Вядучы 2:
…Калі на свеце нехта дзесьці
Умее добра працаваць,-
То ўмее ен і смачна з'есці
І- адпаведна-згатаваць!
Таму дастойна, без эфекту
Прымай падзяку-пахвалу-
І беларускаму палетку,
І беларускаму сталу!
Слова настаўніка:
- Цудоўную, багатую спадчыну маюць беларусы. Яна стваралася нашымі продкамі на працягу стагоддзяў. Гаварыць пра яе можна бясконца…
- Мне вельмі хацелася, каб сенняшняе мерапрыемства дапамагло вам уявіць традыцыйнае жыцце нашых продкаў, каб вы больш даведаліся пра звычаі і абрады беларусаў, звязаныя з харчаваннем.
- Кожны дзень мы карыстаемся спадчынай продкаў, нават не задумваючыся пра гэта.
- А ці заўседы былі на нашым стале хлеб, каша, бульба і іншыя стравы? Давайце зазірнём у мінулае.
Вучань 1:
Як светла стала ў нашай хаце,
Аж вокны зіхацяць яе.
У сенцы хлеб выносіць маці-
Яму пашану аддае..
А памяць пільная вяртае
Хвілінку тую праз гады-
Як рэжа, стоячы, матуля
На лусты бохан малады.
Настаўнік: Свае адносіны да хлеба народ адлюстраваў у шматлікіх прыказках і прымаўках, казках і песнях. Давайце разам прыгадаем прыказкі, у якіх ёсць слова "хлеб".
- Хлеб - усяму галава.
- Без працы няма чаго хлеба шукаці.
- Хто рана ўстае, у таго хлеба стае.
- Найсмачнейшы хлеб ад сваей працы.
- Колькі ні думай, а лепш хлеба- сам не прыдумаеш.
- Без золата пражывеш, а без хлеба- не.
- Без солі не смачна, без хлеба не сытна.
- Маліна то маліна, але каб хлеба скарына.
- Без кавалка хлеба кепская бяседа.
- Калі ёсць хлеба край, то і пад кустом рай.
- Зямля- маці, а хлеб -бацька.
Вядучы 1: - Але не толькі хлеб пяклі з цеста.
-Любяць беларусы бліны, аладкі, наліснікі, каржы, хрушчы і іншае печыва. Думаю, вам цікава будзе даведацца, што больш за 250 гадоў таму кухар караля Рэчы Паспалітай Верашчака прапанаваў новы спосаб падачы на стол каўбасы. Яе рэзалі на невялікія кавалкі, палівалі соусам і елі лыжкай. Новая страва стала вядомай пад назвай верашчака ў гонар яе вынахдніка. Беларусы часцей ядуць яе з блінамі- мачаюць, і таму называюць мачанкай.
Вучань 2: (урывак з паэмы “Новая Зямля” Я.Коласа)
Тым часам маці даставала
Чыгунчык з печы, лыжку брала
І верашчаку налівала.
Вядучы 2:
- Радкі Я.Каласа дапамаглі нам перанесціся ў звычайную сялянскую хату. Вы ўжо ведаеце, што ганаровае месца ў хаце займаў стол. Гэта быў своеасаблівы хатні прастол, святое месца. Тут збіралася ўся сям'я тут панавалі свае законы…
Вучань 3:
Настаўнік :
- Шмат добрых слоў сказалі мы пра хлеб, пра іншыя стравы. Але ж невыпадкова называюць беларусаў "бульбашамі". Бульбу завезлі ў Еўропу з Амерыкі.
- Мяркуюць, што да нашых продкаў яна трапіла гадоў 300 таму з Галандыі. Не адразу прыжылася, затое з цягам часу яе пачалі называць другім хлебам.
- Паслухайце, як піша пра бульбу У. Караткевіч у нарысе "Зямля пад белымі крыламі": "Беларусы ведаюць каля тысячы страў з бульбы. Ад звычайнай, печанай на начлезе, якую так добра выкаціць з прыску, абскрэбсці,разламаць і,калі яна яшчэ дыміцца, саліць і,захлынаючыся, глытаць-ад гэтай,печанай,і да "клецак з душамі", да бульбы, фаршыраванай сушанымі грыбамі і запечанай у гарачай печы. Але і проста вараная, з падгарэлымі вяршкамі, высыпаная на абрус на стале, яна - дзіва."
Вучань 4:
О бульба! Мы цябе ўслаўляем, Свой стол без бульбы не ўяўляем!
Ты,бульба, хлеб другі ў нас.Спажыўных рэчываў запас.
Вядучы 1:
Паслухайце некаторыя карысныя парады, якія дапамогуць прыгатаваць бульбу:
- Каб бульба,звараная ў лупінах, лягчэй ачышчалася,патрэбна адразу пасля варкі абліць яе халоднай вадой.
- Каб смажаная бульба была хрумсткай,саліць яе патрэбна ў канцы прыгатавання.
- Бульбу лепш варыць у лупінах, у ей больш захоуваецца вітамінаў.
- У варанай бульбе наогул захоўваецца больш вітамінаў, чым у смажанай.
- Смажаная бульба горш пераварваецца страўнікам.
- Менш губляецца вітаміна С, калі варыць бульбу на пары.
- Каб ачышчаная бульба зварылася хутчэй і стала рассыпчатай, яе патрэбна трымаць пад струменем вельмі халоднай вады.
- Каб цёртая бульба для аладак не пацямнела, уліце ў яе крыху гарачага малака, ці дабаўце нацёртую сырую цыбуліну.
- Калі патрэбна хутка зварыць бульбу, пакладзіце ў ваду лыжку маргарыну.
- Саліць бульбу лепш за 5-10 хвілін да канца варкі, дзякуючы чаму ў бульбе захаваецца больш мінеральных солей.
- Бульбу лепш варыць на невялікім агні. Калі агонь вялікі, зверху бульба разварваецца і рассыпаецца, а ўсярэдзіне сырая.
- Адвараная бульба будзе смачнейшай, калі дабавіць у ваду 2-3 долькі часнаку, лаўровы ліст ці крыху кропу.
Вядучы 2:
- Беларусы славяцца сваей гасціннасцю. Толькі госць на парог- пачастунак на стол. І паспрабуй тут нечага не пакаштаваць-гаспадыня пакрыўдзіцца…
Вучань 5: ( верш Н. Гілевіча “Родныя дзеці” )
Вядучы 1: А зараз прапануем пытанні для знаўцаў беларускай кухні. Адносіны беларусаў да ежы, да застолля знайшлі свае адлюстраванне ў беларускіх народных прыказках. Зараз мы будзем зачытваць пачатак прыказкі, а вы павінны яе закончыць.
Вядучыя 1 і 2: ( Вядучыя па чарзе зачытваюць прыказкі).
1. Дзе каша і аладка, … (там будзе і грамадка).
2. Будзе час- … (будзе квас).
1. Як ем - …(і глух, і нем )
2. Чалавек галодны..(ні на што не годны)
1. Смачна было, …(ды блізка дно).
2. Як зварыш, …(так і з'ясі).
1. На смачны кусочак… (знойдзецца раточак).
2. Хлеб свежы…(смачны для ежы).
1. Калі хлеб у возе, … (то няма бяды ў дарозе).
2. Вялікі кусок… (дзярэ раток).
1. Госць, не дзьміся,… (еш, што ў місе).
2. Без капусты…. (на стале пуста).
Вядучы 2:
А зараз прапануем адгадаць беларускія народныя загадкі на тэму "Харчаванне і ежа":
- Два парсюкі дзяруцца, а паміж іх пена цячэ. (жорны і мука).
- Б'юць каламі, рэжуць нажамі, за тое так лупяць, што ўсе яго любяць.
(Хлеб).
- Каля адной ямы ўсе з кіямі. (Міска і людзі з лыжкамі).
- Вадкае, а не вада, белае, а не снег. (Малако)
- Без кліноў, без капытоў, само падыходзіць, ніхто яго не трывожыць. (Цеста).
Вядучы 1:
- А зараз віктарына. Прапануем адказаць на пытанні, звязаныя з гісторыяй беларускай нацыянальнай кухні.
1. Што такое талакно? (Спецыяльна прыгатаваная аўсяная мука).
2. Першая страва з мукі і малака. Мае агульную назву ў рускай, літоускай, украінскай і польскай кухнях. Што гэта за страва?. (Зацірка)
1. Як называецца посуд для прыгатавання цеста? (Дзяжа)
2. Неглыбокае выдзеўбанае карыта з тонкімі сценкамі для кухонных патрэб (Ночвы).
Вядучы 2:
Паслухайце ўрывак з паэмы Якуба Коласа "Новая зямля". Якое свята
апісана ва ўрыуку? Якія стравы тут называюцца?
Вучань 1:,
А на стале тым-рай ды годзе,
Што рэдка трапіцца, ў народзе
Ляжала шынка, як кадушка,
Румяна-белая пампушка,
Чырвона зверху,сакаўная,
Як бы агонь у ёй палае,
А ніз бялюткі, паркалёвы;
Кілбасы- скруткі, як падковы,
Між сцёган, сала і грудзінак
Красуе ўсмажаны падсвінак,
Чысцюткі, свежы і румяны,
Як бы паніч той надзіманы.
Муштарда, хрэн -адно дзяржыся!
У рот паложыш –сцеражыся!
А пірагі, як сонца, ззялі,
І ў роце бабкі раставалі.
Са смакам елі і багата -
На тое ж даў бог людзям свята.
Вядучы 1:Успомніце названыя ў вершы стравы. Апісанне якога свята даецца ? ( Вялікдзень).
А зараз даём слова карэспандэнтам.
Мы прапануем вам вынікі нашага “незалежнага расследавання.”
А вынікі, між іншым, значныя, бо ўмацоўваюць надзею на цесную
сувязь пакаленняў і на цікавасць моладзі да страў нашых продкаў.
Стравы нашых продкаў гатуюць у шматлікіх сем’ях па рэцэптах
нашых бабуль. Беларускія нацыянальныя стравы займаюць даволі
значнае і пачэснае месца не толькі ў паўсядзённым жыцці, але і на
святочных сталах.. Не толькі ў дамашніх умовах, але і ў сучасных
рэстаранах.
Мы наведалі рэстаран “Лагожск” у горадзе Лагойску і пагутарылі з
афіцыянтам.
Карэспандэнт:
- Якое , на вашу думку, месца займаюць беларускія стравы сярод
іншых страў у вашым прадпрыемстве харчавання?
Афіцыянт:
- Упэўнена, што не менш значнае,чым іншыя стравы, бо попыт на іх
ёсць.
Карэспандэнт:
-Як часта заказваюць вашы наведвальнікі беларускія нацыянальныя стравы?
Афіцыянт:
- Даволі часта і з вялікім задавальненнем.
Карэспандэнт:
-А ці бываюць у вас іншаземныя наведвальнікі і як яны ставяцца да беларускай кухні?
Афіцыянт:
-Яны вельмі паважаюць стравы беларускай кухні.
Карэспандэнт:
- Якая беларуская страва карыстаецца найбольшым попытам?
Афіцыянт:
- Самая распаўсюджаная беларуская страва ў нас – мачанка.
Гэта вельмі дэмакратычная страва і есці яе можна не толькі з блінамі. Макаць у яе можна ўсё, што ёсць пад рукой: хлеб, бульбу, кілбасу, дранікі. Нават з крабавымі палачкамі атрымліваецца вельмі смачна.
На жаль не вельмі шмат у нас прадпрыемстваў грамадскага харчавання, дзе можна адведаць мачанку, бабку, калдуны, дранікі і іншыя беларускія стравы.
Вядучы 1:Скажам вялікі дзякуй удзельнікам нашай праграмы. Дарагія сябры, ганарыцеся сваёй цудоўнай Радзімай, беражыце яе традыцыі.
Вядучы 2: Няхай заўседы на вашых сталах стаяць смачныя і самыя найлепшыя беларускія стравы, якія не заменіш нічым.
Народ беларускі, гасцінны народ. І любіць прыгожыя святы,
Дзе столькі вясеёых, цудоўных прыгод, Дзе стол накрываюць багаты.
А стравы такія, што нашы дзяды Калісьці яшчэ гатавалі,
Нашчадкі да нашых часоў праз гады Рэцэпты тых страў захавалі.
Мы верым, што звычаі нашы не ўмруць, Майстэрства народа не стухне.
Няхай жа традыцыі нашы жывуць І ў песнях, і ў святах, і ў кухні.
Усе спяваюць беларускую песню “Бывайце здаровы, жывіце багата”
Используются технологии uCoz
loggim.narod.ru
Беларускія народныя прыказкі і прымаўкі
Пра словы і мову
Конь вырвецца — здагоніш, а слова вырвецца — не зловіш = Выказанага слова да губы не вернеш = Са свайго языка спусціш — на чужым не зловіш = Слова як птушка: выпусціў — не вернеш = Сказанае слова за хвост не зловіш = Сліны не падымеш, а слова не вернеш. Слово не воробей: вылетит — не поймаешь.
Слова — вецер, а пісьмо — грунт = Што напісана пяром, не выйме і сякера. Что написано пером, того не вырубишь топором.
На ўзвей (вей) ветру пускаць = На звей (вей, узві, збой) вецер гаварыць. Бросать (слова) на ветер.
Слова не пазычае = Спрытны на язык = На кожнае слова адказ гатовы. За словом в карман не лезет.
Дробным макам рассыпацца = Языком слаць = Словамі як пер’ем слаць. Рассыпаться бисером (мелким бесом).
Гаварыў бы па-польску, ды язык конскі, гаварыў бы па-англійску, ды язык слізкі.
Будзем мове вучыцца, пакуль смерць не лучыцца.
Прымаўкі ды прыказкі — роднай мовы прывязкі.
Усяму пачатак — родная мова.
Хто забыў сваіх продкаў — сябе губляе, хто забыў сваю мову — усё згубіў.
Пра дом і сям'ю
Добра на Доне, ды лепей у сваім доме. В гостях хорошо,а дома лучше.
Няма роду без выроду = У балоце не без чорта, а ў роду не без выроду = У кожнай чарадзе авечку з матыліцамі знойдзеш = І на здаровай яблыні гнілы яблык знойдзецца = І ў добрай сям’і вырадак бывае = Няма лесу без воўка, а сяла без злодзея. В семье не без урода.
Сямейка малая — (усім) работы хапае = Гурт невялічкі — гуляць няма звычкі = Былі бы мы сямёра, змаглі б усё ўчора. Дом невелик — гулять не велит.
Якое карэнне, такое і насенне = Які куст, такі і парастак = Які род, такі й плод. Каково семя, таково и племя.
Пра каханне
Без сонейка свету не быць, без мілага нельга жыць = Цяжка ўздыханне — далёка каханне. Не мил свет, когда милого нет.
Не прыгожая прыгожа, а каханая прыгожа = Не тое хораша, што хораша, але тое, што каму даспадобы. Не по хорошу мил, а по милу хорош.
Хоць у будане жыць, абы з каханым быць — Хоць пад лаўкаю сядзець, абы на харошага глядзець = Хоць без хлеба пасяджу, але ж на любага пагляджу = Хоць у адной лёлі (сарочцы), абы па любові. С милым рай и в шалаше.
Пра час
Дарагое яечка да Вялікадня. Дорога ложка к обеду.
Гуляй, гуляй, ды дзела не кідай. Делу время – потехе час.
Пакуль жаніцца, загаіцца = Пакуль шлюб браць — нічога не знаць. До свадьбы заживет.
Пра працу
Любіш паганяць – любі і каня гадаваць. Любишь кататься – люби и саночки возить.
Дзе кухарак шэсць, там няма чаго есць. У семи нянек дитя без глаза.
Хто дбае, той мае = Гаспадарка — клапатарка = Хто полю годзіць, у таго жыта родзіць = Дзе гаспадар ходзіць, там ніўка родзіць = Пільнуй гаспадаркі — будуць у гаршку скваркі. Доход не живет без хлопот.
Скончыў работу — гуляй у ахвоту = Перш папрацуй, а тады й патанцуй = Службу справіў — і гуляй. Сделал дело — гуляй смело.
Ляжачыя і грошы ржавеюць = Пад ляжачы камень вада не бяжыць(не падплыве). Под лежачий камень и вода не течет.
Пра розум і веды
За дурной галавой нагам неспакой (бяда, гора) = За дурною галавою і нагам няма спакою = Скупы двойчы плоціць, а дурны двойчы ходзіць = Галава нагам зладзей. Бестолковая голова ногам покоя не даёт.
Свой розум мець = Сваім одумам (сваім розумам) жыць. Жить своим умом.
Без мукі няма навукі. Цяжка ў школе, дык лёгка ў полі. Тяжело в учении, легко в бою.
Век жыві — век вучыся. Век живи — век учись.
За багацце розуму не купіш. = Розум не купіш — у галаву не ўльеш.
Хто без навукі, той як бязрукі.
Пра сяброў
Чалавек без сяброў, што печ без дроў = Няма грошай — не бяда, як сяброў грамада = Лепш сто сяброў, чым сто рублёў. Не имей сто рублей, а имей сто друзей.
Пра ворагаў
Не будзь горкі — праклянуць, не будзь салодкі — пракаўтнуць = Будзешь горкі — праплююць, а салодкі — праглынуць = Не будзь салодкі, бо пераліжуць; не будзь горкі, бо пераплююць. Будешь сладок — живьём проглотят, будешь горек — проклянут.
Пра Бога
Бог не папусціць, свіння не ўкусіць = Калі Бог не дасць смерці, дык невозьмуць і чэрці = Як Бог дапусціць, то й святыя не абароняць. Бог не выдаст, свинья не съест.
Ведаў Бог, што не даў свінні рог = Не дай Бог свінні рог = Бачыў Бог, што не даў свінні рог, бо ўвесь свет спарола б. Бодливой корове Бог рог не даёт.
Скажы дурному паклоны біць, то ён і лоб паб’е = Дурань і мяла зломіць = Разумны работу зробіць, а дурань і мяла зломіць = Дай дурню брытву, то ён зарэжацца = Не хадзіў шалудзька Богу маліцца, а як пайшоў, дык і лоб разбіў = Дурань і молячыся лоб паб’е. Заставь дурака Богу молиться — он и лоб расшибёт.
Божа памажы, але й сам падбяжы (але і сам не ляжы) = Памажы Божа, але й ты не ляжы, нябожа = На Бога спадзявайся, але і сам старайся = Працуй, нябожа, то і Бог паможа = Чакай збавення з неба, а тым часам хлеба трэба. На Бога надейся, а сам не плошай.
Пра поспех
Прыйдзе, тата, і наша свята = Будзе і на вашай вуліцы кірмаш = Будзе і на маім рынку торг (кірмаш). Будет и на нашей улице праздник.
Загляне сонца і ў наша ваконца = Калісь засвеціць сонца і ў наша ваконца = І наша сонца ўвойдзе ў ваконца = Прыйдзе тая нядзеля, што будзе й маё вяселле = Калісьці й наш Бог праспіцца. Будет и наше время.
І сена цэлае, і козы сытыя. И волки сыты, и козы целы.
Выкарыстаныя матэрыялы: http://allby.tv/
ddu91grodno.schools.by
Прыказкі і прымаўкі Жыткаўшчыны — Житковичи. Новае Палессе. Районная газета
Прыказкі і прымаўкі — адзін з самых адметных і папулярных жанраў беларускай вуснай народнай творчасці. На Беларусі, у тым ліку і на Жыткаўшчыне, яны былі шырока распаўсюджаны даўней і бытуюць у цяперашні час. Імі карысталася і карыстаецца насельніцтва для выразнасці і даступнасці сваёй лексікі, думак, падмацавання сцвярджэнняў і суджэнняў.
Беларускія народныя прыказкі і прымаўкі розныя па тэматыцы і зместу, адлюстроўваюць усё народнае жыццё, яго падзеі і з’явы, радасці і смутак. У артыкуле аўтар закранула толькі некаторыя бакі гэтай вялікай праблемы на прыкладах прыказак і прымавак, якія зафіксаваны на Жыткаўшчыне. Але ж трэба адзначыць, што многія з іх бытавалі раней ці бытуюць у наш час і ў іншых мясцінах Беларусі.
У прыказках і прымаўках адбіта сацыяльная няроўнасць, гаротнае жыццё сялян у перыяд прыгона: “Дужы і багаты рэдка вінаваты”, “Каму жыццё, а беднаму селяніну выццё”, “Сялянскія прыборы лапці ды аборы”…
Прыказкі і прымаўкі расказваюць аб сямейных адносінах, бяспраўным становішчы жанчыны, нявесткі, прымака, цяжкасцях догляду і выхавання дзяцей у старой (дарэвалюцыйнай) мнагадзетнай сялянскай сям’і. Аб гэтым яскрава сцвярджаюць наступныя прыказкі і прымаўкі: “Гаспадыня, твая рэч глядзець у печ”, “Вядома баба, а не чалавек”, “Курыца не птушка, нявестка не дачушка”, “Прымацкі хлеб сабацкі”, “Дзяцей гадаваць, век гараваць”, “Дзяцей як бобу, а хлеба ні дробу”, “Бяда без дзяцей, але ж бяда і з дзецьмі”, “Маці сама не з’есць, а дзяцей накорміць”, “Твае дзеці, табе і глядзеці”, “У каго матка, у таго галоўка гладка”, “Даў Бог дзеці, але няма іх дзе падзеці”…
У прыказках і прымаўках гаворыцца таксама аб горкай долі сіраты ў сям’і: “Усе бачаць, як сірата скача, але ніхто не бачыць, як яна плача”, “Ніхто не ведае, як сірата абедае”, “Сірату б’юць, а плакаць не даюць”, “Як сіраце жаніцца, дык і дзень кароткі”, “Сіратою жыць, слёзы ліць”…
Прыказкі і прымаўкі настаўляюць паважаць старых, бацькоў, асуджаюць тых людзей, якія нарушаюць даны прынцып. Гэта добра бачна з наступных прымавак і прыказак: “Шануй старога, як дзіця малое”, “Бацькоў любі, старых паважай”, “Як дачакаўся свайго хлеба, дык і бацька не трэба”, “Тады маці была міла, як на руках насіла”…
У прыказках і прымаўках адбіты каханне, шлюбныя адносіны, значэнне стварэння сям’і, асуджаюцца пераборлівасць пры заключэнні шлюбу, сямейныя разлады, а расхвальваюцца згода, руплівасць і гаспадарлівасць мужа і жонкі, іх клопаты аб дзецях: “Не піў, не еў бы, а на жонку глядзеў бы”, “Няма худшай кары, як жыць без пары”, “Кожная пачвара мае сваю пару”, Хто любіць, то і прыгалубіць”, “У добрай гаспадыні і певень нясецца”, “Чорт не адны лапці стаптаў, пакуль пару сабраў”, “Не кайся рана ўстаўшы, а змоладу жаніўшыся”, “Замуж выйсці трэба знаць, позна легчы, а рана ўстаць”, “Як жэняцца скачуць, а як разводзяцца, дык плачуць”, “Мужык з жонкай сварацца, а ў печы трасца варыцца”, “З вялікіх перабораў засталіся толькі лапці і аборы”…
У прыказках і прымаўках адлюстраваны любоў насельніцтва да роднага краю, значэнне працы ў сялянскім жыцці, увасоблены шматвяковы вопыт народа, яго назіранні за з’явамі прыроды і звязаныя з імі разважанні і павучанні. У гэтых адносінах праўдзівы і цікавы наступныя прыказкі і прымаўкі: “Мілы той куток, дзе рэзалі пупок”, “Усюды добра, а дома лепей”, “Дорага тая хатка, дзе нарадзіла матка”, “Работа і поіць, і корміць”, “Хто працуе, той і мае”, “Хто любіць працаваць, той не будзе доўга спаць”, “Што трэба зрабіць сёння, не адкладвай на заўтра”, “Як рупіць, так і вочы пралупіць”, “Хто дбае, той і мае”, Сёння зробіш, а заўтра як знойдзеш”, “Што зробіш сёння, не будзеш рабіць заўтра”, “Ранняя пташка зубкі калупае, а позняя вочкі прадзірае”, “Раней устанеш, болей зробіш”, “Адклад не ідзе ў лад”, “Хто ўлетку гуляе, той узімку галадае”, “Паміраць сабраўся, а хлеб сей”, “Мала снегу, мала і хлеба”, “Як пасеюць дажджу не просяць, ён сам ідзе”, “Каса любіць брусок і сала кусок”, “Снег напаў, пастух прапаў”, “Касі каса пакуль раса”, “Садзі вішні, калі гарод лішні”, “Дзе пасееш густа, не будзе пуста”, “Сей смела, калі ў садзе бела”, “Зіма без снега, лета без хлеба”, “Дождж ідзе, будуць грыбы”, “Як кароўку накорміш, так і малака надоіш”, “Ваўка ногі кормяць”, “Дзе ягаднік, там і ягады”, “Дзе дубы, там і грыбы”, “Лета прыпасае, а зіма паядае”, “Увосень і верабей сыты”, “Пад ляжачы камень вада не падцякае”, “Сані наладзіў, а каня не мае”…
У прыказках і прымаўках адлюстраваны добрасуседскія, таварысцкія адносіны паміж людзьмі, пачуццё дружбы: “У дружбе жыць не тужыць”, “Добры сусед лепш, чым далёкі сваяк”, “Сябра пазнавай у бядзе”, “Новых сяброў нажывай, але ж і старых не губляй”, “Стары друг лепш за новых двух” і так далей.
У прыказках і прымаўках выказана павага да ветлівасці, праўдзівасці, спагадлівасці, памяркоўнасці, сціпласці, удаласці, умення і іншых прыгожых рыс характару чалавека: “Дораг не абед, а дораг прывет”, “З міру па нітцы голаму рубашка”, “Не адзенне ўпрыгожвае чалавека, а чалавек адзенне”, “У цеснаце не ў абідзе”, “Малы, але ж удалы”, “Што праўда, то не грэх”, “Хлеб і соль еш, а праўду рэж” і інш.
Прыказкі і прымаўкі выкрываюць і асуджаюць адмоўныя рысы характару і паводзін людзей (эгаізм, ману, сквапнасць, зайздрасць, ляноту, абыякавасць да чужой бяды і так далей): “Скупы ў два разы траціць больш”, “Хітрасцю свет пройдзеш, а назад не вернешся”, “Чужую бяду я і пальцам развяду”, “Адзін з’еш хоць вала, адна хвала”, “Скупы не раскінецца”, “У гультая ні да якой работы няма ахвоты”, “Лянота горш, чым хвароба”, “Калі хочаш прапасці, пачні красці”, “Сам сябе не хвалі, няхай цябе людзі пахваляць”, “Не хваліся праз дзень, а хваліся праз год”, “Граззю зарос, хоць рэпу сей”, “У пустой бочцы многа шуму”, “Лепш горкая праўда, чым салодкая мана” і гэтак далей.
Прыказкі і прымаўкі ўвасобілі калектыўны розум народа, яго веды, ідэалы дабра, разумення долі і нядолі, шчасця і няшчасця, праўды, няпраўды і злосці. Славуты рускі этнограф і мовазнавец ХІХ стагоддзя, аўтар вядомага “Толкового словаря великорусского языка” (у ім багата і беларускай народнай лексікі) Уладзімір Даль называў гэты жанр народнай творчасці кодэксам народнай мудрасці. І гэту высокую адзнаку ён адносіў і да беларускіх прыказах і прымавак, у якіх адлюстравана шмат мудрых абагульненняў, разважанняў, трапных суджэнняў, настаўленняў, павучанняў, што маюць вялікае выхаваўчае значэнне. І нельга тут не прывесці вось гэтыя мудрыя народныя беларускія выслоўі: “Золата і ў попеле блішчыць”, “Не радзіся красівай, а радзіся шчаслівай”, “Бяду не абысці, не аб’ехаць”, “Шыла ў мяшку не ўтоіш”, “Жыццё пражыць не поле перайсці”, “Жыві пакуль жывецца”, “Смерць не перабірае, нікога не мінае”, “Старасць не радасць”, “Калі баліць, нішто не весяліць”, “Адзін з сошкай, а сем з ложкай”, “Воўк сабакі не баіцца, але звягі не любіць”, “Замок для добрых людзей”, “Чужое бокам вылезе”, “ Адзін і той не людзім”, “Не кожны хворы, што стогне”, “У ціхім балоце чэрці водзяцца”, “Хто парасё ўкраў, у таго ў вушах пішчыць”, “Ні дома, ні замужам”, “На злодзеі і шапка гарыць”, “Запас бяды не чыніць”, “Смех без прычыны — прызнак дурачыны”, “Спех людзям на смех”, “Не ўсякая сабака, што брэша, кусаецца”, “Што ў рацэ, яшчэ не ў руцэ” і г.д.
Гэта старадаўняя і мудрая народная педагогіка актуальна і ў наш час.
Г. ДУЛЕБА, этнограф.
www.palese.by
 |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |
 Пример видео 3 |  Пример видео 2 |  Пример видео 6 |  Пример видео 1 |  Пример видео 5 |  Пример видео 4 |
Администрация муниципального образования «Городское поселение – г.Осташков»